Ochtenddienst 4 oktober: Israelzondag

Op zondag 4 oktober is het Israëlzondag. De datum is gekozen omdat dit de tijd is van een aantal Joodse feestdagen.
Het thema voor deze zondag is: ‘Woorden van leven, bronnen van vreugde’.
De voorganger is Da. N. Dijkstra – Algra.
Het koor Cantare o.l.v. Wim Vochteloo verleent haar medewerking.
Judith Plantinga probeert het geluid van een ramshoorn te laten horen.
Er is er een speciaal verhaal voor de kinderverteldienst.
Er zijn voorwerpen die voor Joodse mensen belangrijk zijn. In huis en synagoge.

Als voorbereiding een artikeltje over de Joodse feestdagen in deze tijd.

Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar) maandag 14 en dinsdag 15 september 2015

1 en 2 Tisjri. De eerste twee dagen van de joodse maand Tisjri, de zevende maand van de joodse kalender, is het Rosj Hasjana, het Joods Nieuwjaar. Ook wel: ‘Hoofd van het Jaar’. Jom Teroe’a, de dag van het Bazuingeschal.
Dertig dagen lang, in de Hebreeuwse maand Eloel, bereiden Joodse mensen zich voor op de komende feestdagen. Iedere morgen denken zij in hun gebeden na over hun gedrag van het afgelopen jaar. Zij denken na over het kwaad dat zij hun vrienden of kennissen misschien hebben aangedaan. Zij vragen vergeving aan ieder die zij misschien hebben gekwetst en als zij wellicht onbewust iemand hebben gekwetst, vragen zij voor alle zekerheid vergeving aan ieder die zij kennen. Zij sturen kaarten met goede wensen rond:
‘Dat je opgeschreven mag staan voor een goed jaar.’

Iedere ochtend van deze bijzondere maand horen zij het geschal van de sjofar, de ramshoorn. Dan worden zij eraan herinnerd dat het een bijzondere tijd is en dat een heilige periode op het punt staat aan te breken.

Kol Nidrei dinsdag 22 september 2015

9 Tisjri. Kol Nidrei betekent ‘alle geloften’. Dit zijn de beginwoorden van het aanvangsgebed dat op de vooravond van Jom Kipoer (Grote verzoendag) driemaal wordt gereciteerd.

Kol Nidrei is het joodse gebed dat negen dagen na het Joods nieuwjaar, op de tiende van de

joodse maand ‘Tisjri’ en wel op de avond van Jom Kipoer driemaal wordt opgezegd. In dit gebed verklaart men dat alle onbezonnen beloften die men het komende jaar tot de nieuwe Jom Kipoer tegen zichzelf zal afleggen geen waarde zullen hebben.

Jom Kipoer (Grote Verzoendag) woensdag 23 september 2015

10 Tisjri. Jom Kipoer (= Dag van de Vergevingen) is de heiligste dag van het joodse jaar en daarmee de belangrijkste joodse feestdag. Op deze dag beslist God over het lot van de mensen in het komende jaar.
Men belijdt zijn eigen en gemeenschappelijke zonden.

Op Jom Kipoer is het verboden om te eten en te drinken, zich te wassen en seksuele omgang te hebben. Ook mag de orthodoxe jood geen leren schoenen dragen. Zo laat hij zien dat hij de heiligheid van de aarde respecteert.

De viering van Jom Kipoer is plechtig maar niet sober, want het nieuwe jaar geeft kansen om alles beter te doen. Er wordt gedurende meer dan een etmaal gevast, zowel wat eten als wat drinken betreft. Het is gebruikelijk op deze dag naar de synagoge te gaan.

Soekot (Loofhuttenfeest) maandag 28 september t/m zondag 4 oktober 2015

15 Tisjri. Soekot of Loofhuttenfeest is een joods feest dat zeven dagen duurt, en waarbij herdacht wordt, dat de joden veertig jaren lang in hutten in de woestijn omzwierven.
Veel van de joodse gedenkdagen herinneren aan de gebeurtenissen die in het oude testament staan. Met Soekot wordt herdacht dat het joodse volk 40 jaar door de woestijn moest zwerven. Zij leefden toen in hutten gemaakt van palmbladeren.
Het Loofhuttenfeest is het begin van een 7 dagen durende periode, waarin bij veel Joodse gezinnen in hun tuin of in hun woning een hut wordt nagebouwd. Gedurende deze dagen wonen zij hierin, gebruiken er de maaltijden en luisteren naar de verhalen over de tocht van de joden door de woestijn.

Gebruiken tijdens soekot: de soeka

Op de twee eerste dagen van soekot wordt er niet gewerkt. Volgens het gebod dient men in hutten te verblijven, hiervoor wordt vaak een hut (Hebreeuws: soeka, meervoud: soekot) in de tuin gemaakt, en het eten van een maaltijd in een dergelijke hut geldt al als vervulling van het gebod, hoewel het er meer mee overeenkomt als men, indien mogelijk, erin overnacht, wat ook wel wordt gedaan. Het dak van de hut moet van takken en gebladerte van bomen en andere plantaardig materiaal zijn gemaakt, niet van ander materiaal, zoals kunststof. Verder zijn er nog andere eisen die aan het opzetten van de hut worden gesteld.

Etrog en loelav

De hut wordt versierd met vruchten en groenten. Er wordt een bundeling gemaakt van een palmtak (loelav) twee wilgentakken (arava) en drie mirretakken (hadas). Deze gehele bundel wordt ook loelav genoemd. Hierbij wordt een citrusvrucht (etrog) gevoegd. De loelav vormt een symbool voor vreugde.

Sjemini Atseret (Slotfeest) maandag 5 oktober 2015

22 Tisjri. Sh’mini Atzeret. Dit feest sluit het Loofhuttenfeest (Soekot) af. Men bidt om regen
in de hoop op een vruchtbaar jaar. Letterlijk betekent het: ‘de achtste dag van het samenkomen’. Op zich is zeven dagen al genoeg, maar het is voor God moeilijk om afscheid te nemen, daarom blijven de joden nog een dagje.

Simchat Thora (Vreugde der Wet) dinsdag 6 oktober 2015

23 Tisjri. Simchat Thora is een vrolijke viering waarbij gedankt wordt voor de Thora (de Wetten), de eerste vijf boeken van het oude testament. In de synagoge leest men eerst het laatste hoofdstuk van de Thora en daarna gaat men meteen verder met het eerste hoofdstuk. Dit geeft aan dat het lezen uit de Thora nooit stopt. Degene die het laatste hoofdstuk leest, wordt Bruidegom van de Wet (Chatan Torah) genoemd en degene die het eerste hoofdstuk leest, heet Bruidegom van het Begin, Chatan Bereesjiet.

Tijdens de dienst worden ommegangen, hakafot, met de Thora-rollen gemaakt.

Met de Thora op de arm gaat men dan al dansend door de synagoge. Ook kinderen doen hieraan mee. De allerkleinsten worden door hun vader op de schouders gedragen.

De negende en laatste dag van Soekot is het Simchat Thora. Belijdende joodse mensen lezen elke week een flink stuk uit de Thora. Op deze dag is de hele Thora (neergeschreven op boekrollen) doorgelezen en doorgeleerd en begint men in de synagoge weer opnieuw. Of beter gezegd: de Thora wordt verder gelezen, want elke keer kom je weer nieuwe dingen tegen.

Dit gaat gepaard met een uitbundig feest waarbij de Thora, gehuld in een feestelijk kleed en versierd met zilver en juwelen, dansend wordt rondgedragen in de synagoge.

Alle kinderen (ook jonger dan 13) zijn dan welkom, zij zwaaien met vlaggetjes en over hun hoofden worden (als onder een huwelijksbaldakijn) gebedsmantels uitgestrekt. Na afloop worden bruidssuikertjes uitgedeeld.

Jaap van Beesten